Có rất nhiều loại van điều khiển bằng tay được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp trên toàn thế giới. Bài viết này sẽ nói về những loại van phổ biến được sử dụng trong các hệ thống hơi nước, ví dụ như van bi,van bướm, van cầu, van cổng , van đĩa.
- Van bi
Van bi có khả năng đóng mở tốt. Một phần tư vòng ( 900) là van đóng hoặc mở hoàn toàn. Tính chất của loại van này là tối thiểu hóa thời gian hoạt động và làm giảm nguy cơ rò rỉ từ từ vòng bít kín.
Van bi có thể chia làm hai loại : nửa lỗ hoặc toàn bộ lỗ. Đối với van nửa lỗ, độ mở của ban nhỏ hơn so với đường kính của ống, còn đối với van toàn bộ lỗ thì độ mở sẽ bằng với đường kính của ống. Van toàn bộ lỗ thường được sử dụng nhiều hơn vì chúng có thể giảm thiểu được khả năng hao phí áp suất qua van.
Van bi thường được khuyến khích sử dụng trong các vị trí mở hoàn toàn hoặc đóng hoàn toàn. Chúng không phù hợp để điều chỉnh dòng chảy bằng việc bị giữ mở một phần, bởi vì van bi sử dụng một vòng gioăng kín . Khi chúng sử dụng ở vị trí mở một phần, áp suất sẽ chỉ có một phần ở gioăng van, việc này làm cho gioăng van biến dạng. Nếu nó biến dạng , khả năng bịt kín của nó sẽ không còn và sẽ dẫn đến việc rò rỉ.
Van bướm
Đới với loại van bướm, dòng chảy được điều chỉnh bằng một tấm dạng đĩa đặt ở giữa rung tâm van bằng một thanh dọc. Cũng giống như van bi, thời gian hoạt động của van ngắn bởi vì cửa van quay một phần tư vòng (90 độ) để mở hoặc đóng cho dòng chảy đi qua.
Cấu trúc đơn giản, nhẹ, và thiết kế gọn gàng chính là những đặc điểm chung của van bướm. kích thước mặt đối mặt của chúng rất nhỏ, khiến cho việc hao phí áp suất thấp hơn so với van cầu( ở hình bên dưới). Vật liệu sử dụng để làm cửa van và gioăng sẽ làm cho ứng dụng cho loại van này bị hạn chế khi nhiệt độ cao hoặc một loại lưu chất nhất định. Van bướm thường sử dụng trong các ứng dụng như nước hoặc không khí,và dùng trong các loại ống có đường kính lớn.
Van cầu
Van cầu là loại van được ứng dụng rộng rãi, từ kiểm soát tỉ lệ dòng chảy đến hoạt động đóng mở .
Đối với loại van này, việc kiểm soát tỉ lệ dòng chảy không phải do kích thước của gioăng cũng không phải là độ nâng của năp bít van quyết định. Một đặc điểm khá của van cầu là nếu van ở vị trí mở một phần thì nguy cơ làm hỏng giảng hoặc nắp bít của van cầu sẽ ít hơn đối với các loại van cơ khác. Trong hàng loạt các hình dạng van sẵn có van, van cầu hình kim là loại van thích hợp nhất cho việc kiểm soát tỉ lệ dòng.
Một điểm cũng đáng xem xét ở loại van này chỉnh là việc hao phí áp suất trong van cầu sẽ lớn hơn nhiều so với các loại van khác, bởi vì cổng thoát là hình chứ S. thời gian hoạt động của van vì thế mà cũng tăng lên bởi vì cần trượt van phải quay một vài lần để đóng hoặc mở van, và điều này là nguyên nhân dẫn đến việc rò rỉ. Hơn thế nữa cần phải lưu tâm đến việc không nên văn trục van qua nhiều bởi có khả năng nó sẽ làm hỏng bề mặt của gioăng.
Van cổng
Cấu trúc của loại van này tương tự với cấu trúc của cổng tháo nước. Dòng chảy được kiểm soát bằng việc nâng leen hoặc hạn xuống của cửa van, chúng có mặt ở ba loại van khác nhau như: cửa phẳng, cửa dễ uốn, và cửa phân nhánh. Hai loại sau thì giúp ngăn chặn cửa van và thân van bị bị biến dạng bởi điều kiện hoạt động thay đổi.
Giống như van cầu, van cửa không thường được sử dụng trong việc điều chỉnh dòng chảy. Một trong những lí do là vì cửa van có thể bị hỏng khi nó ở tại vị trí mở một phần. Tương tự như thế nó cũng làm hạn chế việc hao tổng áp suất khi van mở hoàn toàn. Tuy nhiên việc đặt van ở vị trí mở hoàn toàn hay đóng hoàn toàn đềy yêu cầu tay để vạn nhiều lần thì làm cho van có thời gian hoạt động lâu nhất trong số những loại van đã đề cập ở trên
Van đĩa
Loại van này sử ụng phương pháp nén lại để ngưng dòng chảy sử dụng một đĩa linh hoat. Có hai loai van là dòng tràn và dòng đi thẳng. Loại có thể nhìn thấy phổ biến nhất là loại dòng tràn. Đó là bởi vì dòng thẳng đòi hỏi việc dãn căng của van đĩa , việc này dẫn đến làm rút ngắn tổi thọ của van đĩa.
Một lợi ích chính của van đĩa là các bộ phận van sẽ bị tháo rời . tương tự thì cấu trúc này còn làm ngăn chặn việc rò rỉ của dòng chảy mà không cần sử dụng của gioăng như ở nhiều loại vật liệu khác. Ngược lại, van đĩa sẽ bị mài mòn nên cần phải được bảo trì thường xuyên là rất cần thiết. Những loại van này thường không phù hợp những lưu chất có nhiệt độ cao, và chức năng chính là sử dụng chúng trong hệ thống chất lỏng.
từ vựng
van bi: global valve
van cầu: ball valve
van bướm: butterfly valve
van đĩa: diagram valve
van cổng: gate valve
